Proces:
Snucie
Snucie to proces przygotowania osnowy do tkania. Polega na równoległym ułożeniu na danej szerokości przędz tkackich, o określonej liczbie, długości i jednakowym napięciu.
Brzmi mało przyjaźnie. Żeby zatem uprościć – w snuciu chodzi o przejście od tego etapu (dla osnowy lnianej)
lub tego (dla bawełnianej)
do tego
Jak zwracają uwagę eksperci: „Od doboru przeprowadzonego procesu snucia zależą dalsze losy prawidłowego przebiegu procesu tkania na krośnie […] Źle przygotowana osnowa bardzo często przekreśla możliwość jej wyrobienia lub wyprodukowania tkaniny o odpowiedniej jakości” [22].
Rzeczywiście – luźne nitki w osnowie będą powodowały nierównomierne naprężenie gotowej tkaniny; plątanie się nitek może nawet prowadzić do zerwania osnowy. Sąsiadujące nitki przełożone przez tę samą nicielnicę spowodują „wychodzenie” fragmentu osnowy spod nici wątku, a błędów, jakie można popełnić jest znacznie więcej.
Nic dziwnego, że o ile tkactwem zajmowała się na wsi niemal każda gospodyni, o tyle snucie było domeną niewielu. Stąd wymagało często odwołania się do pomocy bardziej doświadczonej sąsiadki [23]. W trakcie naszych badań terenowych mieliśmy dużo szczęścia, bo udało nam się znaleźć w Brzustówku nie tylko tkaczkę, ale i snowaczkę (zobaczycie ten mistrzowski duet w filmie :-).
W tkactwie tradycyjnym snucie przeprowadza się przy użyciu specjalnego urządzenia – snowadła (snuwadla, snuwadel, snowadel), które ma zwykle postać dwóch skrzyżowanych prostopadle ram, umieszczonych na obrotowej osi.
My, w filmach instruktażowych będziemy operować także bardziej uproszczonym snowadłem w formie ramy, stanowiącym duże ułatwienie dla tkaczek, nieposiadających zbędnej stodółki na umieszczenie pełnowymiarowego snowadła.
Przygotowana na snowadle przędza (nie wygląda na specjalnie przygotowaną, prawda? A jednak, wbrew pozorom, jest już znacznie bardziej uporządkowana niż na szpulkach),
zostaje następnie nawinięta na wał nadawczy krosna (wał osnowowy, nowój), przewleczona przez nicielnice i płochę. Produktem finalnym procesu snucia jest równomiernie rozłożona i napięta osnowa.
Choć sam schemat snucia jest dość zbliżony, różni się on szczegółami w zależności od tego, na jaki splot i wzór tkaniny i funkcję się zdecydujemy i co za tym idzie, jaka będzie jej szerokość, ilu nicielnic użyjemy do osnucia, a wreszcie czy osnowa będzie jednobarwna, czy kolorowa. Różnice te są widoczne w poniższych filmach:
← Przygotowanie nici | Tkanie →